In dit artikel vertelt Nina haar ervaringen met glutenvrij reizen door Indonesië. Haar reis verliep met ups en downs en ze deelt haar glutenvrije ervaringen en tips graag met de rest van de wereld. Van tevoren nog een kleine disclaimer: iedereen is verantwoordelijk voor zijn/haar eigen dieet. Ieder lichaam reageert anders op voedsel en glutenfouten. Dat Nina een bepaalde ervaring had in een land, wil niet zeggen dat jij dezelfde zult hebben.
“Op vakantie naar Indonesië. Super gaaf, alleen heeft elke vakantie als coeliakie-patiënt wat voorbereiding nodig. Hopelijk kan ik met mijn eigen ervaringen toekomstige Indonesië- reizigers voldoende informeren om bijvoorbeeld niet dezelfde fouten te maken als ik! De 3,5 week die ik gespendeerd heb in Indonesië zijn namelijk absoluut niet vlekkeloos verlopen, helaas.”
Een goede voorbereiding
“Zoals bij elke trip die ik maak, kijk ik vooraf online naar de glutenvrije eetmogelijkheden van de stad of het land. De hoeveelheid informatie over Indonesië viel mij tegen. Mijn diagnose coeliakie is 9 maanden geleden gesteld, dus heel ervaren ben ik nog niet. Van alle producten die in de Nederlandse supermarkten liggen kan ik vrijwel met zekerheid zeggen of het gluten bevat of niet. In Aziatische supermarkten zou dat anders zijn. Omdat ze in Azië veel producten op rijstbasis maken, hoeven er helemaal geen gluten aan te pas te komen. Zonder enige zekerheid hierover ben ik, los van wat maaltijdshakes en een paar glutenvrije repen, redelijk onvoorbereid het vliegtuig ingestapt. Met mijn dieetvertaling moest het vast helemaal goed komen!”
Wij vlogen met Emirates, van tevoren had ik aangegeven dat ik een glutenvrije maaltijd wilde. Dit ging helemaal perfect!
Opletten geblazen
“Mijn vriend en ik hadden ongeveer twee weken op Java en een week op Bali gepland. Mijn eerste ervaring in Indonesië zette de toon voor de rest van de reis. We hadden het hotel gevraagd naar glutenvrije ontbijtopties, maar bij aankomst bleken ze het toch niet helemaal te begrijpen. Toen ik bijvoorbeeld een bak eten aanwees en vroeg of het gluten bevatte, konden ze geen uitsluitend antwoord geven. De betekenis achter “yes” of “no” is in Java in ieder geval bij niemand echt duidelijk. Uiteindelijk heb ik een omelet gegeten en natuurlijk wat Nasi Goreng. Dat was fout nummer 1. Nasi Goreng bevat altijd sojasaus en sojasaus bevat bijna altijd tarwe. Hier kwam ik 2,5 week later pas bij de kookcursus in Ubud achter.
De vier dagen die we in Yogyakarta besteed hebben, waren wat mijn coeliakie betreft een drama. Omdat ik niet echt felle klachten krijg van gluten eten vatte ik het allemaal niet zo heftig op en heb ik te makkelijk over voedsel gedaan. Als ik het niet zeker wist, at ik het soms gewoon. Achteraf is dat dom van mezelf. Niemand wist echter of iets gluten bevatte of niet en daar werd ik op een gegeven moment een beetje gek van. Zelfs bij de groentegerechten zoals Cap Cay wist ik het niet zeker, omdat dit met bouillon wordt gemaakt.
In Java eet je wat traditioneler dan in Bali. Hieronder wat gerechten die je sowieso tegen gaat komen op je vakantie en waar je voorzichtig mee moet zijn:
- Nasi Goreng: rijst met ei en wat groente en sojasaus. In die laatste kan gluten zitten.
- Satay: bijna elke saté bevat voor zover ik weet in de pindasaus sojasaus. Neem dit risico dus niet! Dus ook gado-gado, groente met pindasaus, niet eten.
- Fu yung hai: flinke omelet, toen wij het bestelden was dit gefrituurd met een knapperig laagje eromheen waarvan de oorsprong ons onbekend was.
- Ayam: kip, dit kan je op verschillende manier bereid krijgen. Gefrituurd moet je eigenlijk nooit nemen, probeer het ‘grilled’ te bestellen, anders krijg je een krokant laagje eromheen waarvan de kans groot is dat het met tarwe is.
- Kroepoek: in Nederland af en toe glutenvrij. In Indonesië ga je er nooit achter komen, dus eet dit vooral niet. Hoe groot de verleiding ook is.
- Tofu: zou het niet proberen, gewoon omdat je het niet zeker weet.
- Noodles: mag ook in Nederland ook niet. Rijstnoodles (die witte doorzichtige) mogen wel!”
Met welk eten je meestal wel goed zit
Hieronder een lijstje met gerechten waarmee je volgens Nina meetal wel goed zit wat gluten betreft:
- Witte rijst
- Savur: groente, met meerdere saus opties. Iets met kokosmelk is altijd goed. Communiceer in ieder geval duidelijk over “geen sojasaus”
- Grilled ayam
- Pork: soms, als het zonder saus is of marinade)
- Cap cay: mits je navraag doet over gluten in de bouillon
“Graag wil ik nog wel even vermelden dat mijn vriend en ik in Yogjakarta niet veel restaurants hebben gezien, maar vaak bij een klein streetfood stalletje hebben gegeten. Hier spreken ze natuurlijk ook minder goed Engels, want dit was vooral het probleem. Des de minder toeristen er zijn, des te slechter het Engels. Wellicht denk je, en die dieetvertaling dan? Nou, dat heeft niet veel zin als je dat laat zien aan een analfabeet. Ervaringen zullen natuurlijk anders zijn als je luxere restaurants aandoet, maar voor de studentenbackpackers met niet heel veel geld kom je vaker in de iets wat goedkopere tentjes uit.”
Bergopwaarts
“Na Yogyakarta is het wel weer bergopwaarts gegaan. Onze volgende bestemming was Karimunjawa. Fantastische bestemming en een grote aanrader als je op zoek bent naar paradijselijke stranden en echt een eilandgevoel. Daar wordt vooral veel vis gegeten en omdat er meer toerisme is, wordt er over het algemeen voldoende Engels gesproken.”
Links een foto van de lunch die we tijdens een snorkeltrip hadden. Spot mijn fout! Jaja, ik at toen nog gewoon lekker kroepoek. En geen flauw idee of die mix van ei en tofu nou zo handig was. Die vis, fruit en witte rijst was in ieder geval wel goed. Met fruit zit je ook eigenlijk altijd goed!
“Bij de restaurantjes in Karimunjawa kon ik in ieder geval praten met de medewerkers, tot zover mijn vooruitgang. Zo kon ik op verpakkingen kijken in de keuken en met google translatie achterhalen of ik dit mocht eten. Gluten zijn gewoon vrij onbekend op Java, en hier moet je maar gewoon mee dealen. Nog steeds at ik blij nasi goreng af en toe, maar ben meer groente gaan eten. Moeten ook een beetje op de lijn letten! En nee, ik had toen nog steeds niet door dat sojasaus in de nasi goreng zat.
Het hostel waarin wij verbleven op Karimunjawa heette de Bodhi Tree. Onwijs leuk hosteltje met privekamers en dormitories. De privékamers hebben een prachtig buitenbadkamer, en de sfeer is super leuk. Zo’n kamer kost ook echt maar 10 euro per persoon per nacht inclusief ontbijt. Bij het ontbijt maakten de medewerkers speciaal een fruitbowl voor mij, zodat ik geen gluten binnenkreeg van het normale ontbijt. Echt een aanrader!
Voor een glutenvrij diner op Karimunjawa raad ik je aan gewoon lekker naar de markt gaan en een vis uit te kiezen. Deze wordt voor je op de bbq gelegd en op het naastgelegen grasveld, bedekt met een groot zeil en kleine tafeltjes, geserveerd. Hier eet je bijvoorbeeld een hele tonijn voor 4 euro. Lees: klein tonijntje, niet een tonijn van anderhalve meter. In ieder geval geen gluten en super lekker!”
Wel of geen gluten?
“Weer terug op het vaste land deden we de Bromo-Ijen tour. De tour bevatte vaste restaurants die bezocht werden en vaste hotels. Nogmaals, het as echt heel lastig om kruisbesmetting te vermijden en voorkomen. En om nou alleen maar witte rijst te eten de hele tijd. In ieder geval alles wat ik zag wat echt niet kon niet gegeten, en soms bij twijfel toch maar gedaan. Ondanks alle twijfelachtige eetmomenten, had ik na twee weken eigenlijk nog steeds geen last. Ik kon dus niet echt meten of ik het goed deed of niet.”
Bali is helemaal het einde
“Wat een verademing was het toen we aankwamen op Bali. De eerste bestemming was Ubud, en direct zagen we al een coeliakie-restaurant/bakkerij. Hier hebben we best vaak een taartje gegeten, want zoals je ziet op de foto ziet dat er net iéts te lekker uit om te laten liggen.”
Gltutenvrije taartjes!
“Op vrijwel elke menukaart stond achter elk gerecht welke allergenen erin zaten, en de medewerkers begrepen door heel Bali heen wat glutenvrij was. Op Bali heb ik mij eigenlijk geen moment zorgen hoeven maken, wat echt heel fijn was na Java. Helaas in Bali wel een voedselvergiftiging opgelopen, en uiteindelijk kwam ik toch wel een beetje ziek terug van vakantie. Ook was de opstapeling van gluten mij een beetje teveel geworden denk ik, en had uiteindelijk tot een week na thuiskomst erg veel last van buikpijn.
Hoe dan ook, voor mij was het het 100% waard, en ik heb intens genoten van dit prachtige land. Concluderend kan ik stellen dat Java op coeliakie-gebied ingewikkeld is, en je écht snel risico-eten eet. Zeker bij de wat goedkopere tentjes: je weet gewoon niet hoe ze het maken en makkelijk in de keuken kijken gaat ook niet altijd. Persoonlijk zou ik zo weer teruggaan naar Java en mij niet laten weerhouden door het complexere glutenvrij eten. Desalniettemin vonden wij Bali te toeristisch en verkiezen wij wel echt Java over Bali, zélfs met al het gedoe rond glutenvrij eten. Nog wat tips die dit gedoe een stukje makkelijker kunnen maken:
- Neem zelf vanuit Nederland extra eten mee;
- Accepteer dat je, hoe lekker het er ook uitziet, niet alles kunt eten.
- Bali is daarentegen een glutenvrij paradijs, en hoef je je echt geen zorgen te maken over je dieet dus geniet daar extra.”
Lunch met een view, Tanah Lot Temple.
Ik wil je bij deze hartelijk bedanken voor het delen van jouw verhaal, Nina! Zo te lezen was het een hele uitdaging voor je en ik vind het stoer dat je die bent aangegaan. Het lijkt me een onzeker gevoel dat je niet altijd wist of een gerecht veilig genoeg was. Daarbij komen intuïtie en gezond verstand om de hoek kijken. Ik hoop dat andere mensen wat aan jouw verhaal hebben wanneer ze zelf afreizen naar Indonesië.
Heb jij ook een glutenvrij reisverhaal dat je graag met anderen deelt op mijn website? Stuur dan een mail naar info@maakhetglutenvrij.nl
